De meest groene hoek van Leiden?
500 soorten dieren, planten en schimmels waargenomen in het voedselbos
(Tekst: Johannes Müller)
Voedselbossen zijn in eerste instantie bedoeld om voedsel voor mensen te produceren en de beplanting is dan ook vooral daarop aangepast. Tegelijkertijd vormen ze ook een belangrijk leefgebied voor andere bewoners van onze stad: dieren, (wilde) planten en schimmels, zoals bijvoorbeeld paddenstoelen. Er is een lange discussie over de vraag of voedselbossen goed zijn voor de biodiversiteit – vooral ook omdat inheemse insecten inheemse planten nodig hebben om zich te voeden en omdat voedselbossen voor een groot deel exotische planten bevatten.
Toch laat nieuw onderzoek zien dat voedselbossen over het algemeen veel soortenrijker zijn dan de omliggende gebieden. Dat geldt ook voor onze Okkerheide: tussen 25 april en 31 mei dit jaar werd er een lokale ‘Bioblitz’ gehouden in Leiden, d.w.z. een telactie waarin Leidenaren samen met wetenschappers via een app lokale soorten vastlegden. Daarbij bleek de omgeving van Okkerheid (Leedewijk Noord) de meest soortenrijke plek van Leiden te zijn: in het voedselbos zelf werden alleen in april en mei bijna 280 soorten gezien. In totaal staat de teller voor alle dier-, plant- en schimmelsoorten in het voedselbos sinds 2018 daarmee op bijna 500. Daaronder is er ook een aantal soorten die nog nooit ergens anders in Leiden zijn waargenomen, bijvoorbeeld de zogenaamde fopblaaskop, een vlieg die zich als wesp voordoet. In het najaar van 2024 was er twee weken lang ook een bladkoning te horen, een trekvogel die in de zomer in Siberië verblijft en in de winter naar Zuidoost-Azië trekt. Sommige individuen vliegen echter naar het westen en deze vogel gebruikte het voedselbos waarschijnlijk als tussenstop om zich aan de rijke insectenfauna tegoed te doen voordat hij verder trok. De 500 soorten zijn waarschijnlijk nog steeds een momentopname: als we blijven kijken zullen we nog veel meer vinden!
De wapendrager, een nachtvlinder die zich camoufleert als berkentakje
Een bijzonder insect in het voedselbos: een fopblaaskop, een vlieg die zich als wesp voordoet om vijanden af te schrikken. Dit is de eerste waarneming van deze soort in de regio Leiden.
Een vrij veel voorkomende nachtvlindersoort die echter overdag bijna niet te zien is: de witte tijger.
